Һуғыш. Ниндәй ҡурҡыныс, йөрәктәрҙе дер ҡалтыратыр һүҙ ул. Һуғыш. Әсәләрҙе, ҡатындарҙы зар илатыр, мәңге ҡара ҡайғы менән сорнап алыр, яман уйҙарҙы тормошҡа ашырыр, күңелдәрҙе ҡараға буяр, йөрәктәрҙе яралар нәмә ул. Тап шундай яман уй менән башлана 1941 йылдың 22 июнендәге Бөйөк Ватан һуғышы. Был изге һуғышҡа тыуған ерҙе, тупраҡты фашистың бысраҡ аяғы менән тапатмаҫ өсөн күпме кешенең һөйөклө улдары, атайҙары, ирҙәре, ағайҙары, ҡустылары, ғәзиз кешеләре китә. Шулар араһында минең бабайым Мирсәйет Минсатыр улы Мосабиров та була.
Бабайым үҙенең күлдәре, Ҡарлыман йылғаһы менән киң билдәле булған Олокүл ауылында 1921 йылдың 22 декабрендә икенсе бала булып, ябай эшсе ғаиләһендә донъяға килгән. Тәүҙә Олокүл, һуңынан Бишауыл-Уңғар мәктәбендә белем алғандан һуң, Стәрлетамаҡтағы педагогия техникумына имтихандарын һәйбәт тапшырып уҡырға инә. Мирсәйет бабайым бала саҡ хыялын тормошҡа ашыра: ул техникумға яҡын урынлашҡан аэроклубта осоусы һөнәрен үҙләштерә һәм техникумды тик “4” һәм “5” билдәләренә тамамлап, ҡулына ашҡынып көткән дипломын ала. Алда дәртләнеп эшләр саҡ. Яҡты хыялдар, өмөттәр… Ватанды һаҡлар йәше лә етә. Бабайым быны ла ғорурланып ҡабул итә. Сөнки илде һаҡлау – ир-егеттең изге бурысы. Шулай итеп 1940 йылда Ҡыҙыл Армия сафына алына. Үҙен киләсәктә осоусы булып күргән бабайым Энгельс ҡалаһындағы осоусылар әҙерләүсе училищеға уҡырға инә. Уҡыуы менән ғорурланып, тормош менән ҡыуанып йөрөгән сағында Бөйөк Ватан һуғышы башлана. Училищены тамамлағандан һуң ул фронтҡа оҙатыла. Үҙенең ИЛ-2 штурмовик самолетында бик күп осоштар яһай, фашистарҙы ҡыра, батырлыҡтар күрһәтә. “Минең ыласынҡайым”, - тип әйтә торғайны бабайым, фотоларынан самолетын ҡарағанда. Хоҙай Тәғәлә ҡурсалағандыр инде, ул һуғыш бөткәнсе ошо “ыласынында” оса. Бөйөк Еңеүҙе Берлин ҡалаһында ҡаршылай, Мәскәүҙәге Еңеү парадында ла ҡатнаша. Тыуған яғына тик 1947 йылда ғына ҡайтыу насип була. Ҡайтҡас, Өфө аэроклубына инструктор булып эшкә килә, йәштәргә осоусы һөнәрен үҙләштерергә ярҙам итә. Әммә сәләмәтлеге ҡаҡшау сәбәпле, Стәрлетамаҡ ҡалаһына күсеп китә һәм ТЭЦ-ҡа эшкә урынлаша. Унда хаҡлы ялға сыҡҡансы турбина машинисы булып эшләй. Һуғышта күрһәткән батырлыҡтары өсөн ике «Ҡыҙыл Байраҡ» орденына, “Киевты азат иткән өсөн”, “Варшаваны азат иткән өсөн” миҙалдарына лайыҡ була. Ә уның һуғыш ваҡытында осҡан самолеты әлеге көндә Мәскәүҙең Хәрби дан музейында һаҡлана. ТЭЦ-та эшләгән осорҙа “Башҡортостандың атҡаҙанған энергетигы” тигән маҡтаулы исемгә лайыҡ була, “Хеҙмәт уҙаманы” миҙалы менән дә бүләкләнә. Хаҡлы ялда ла бабайым тик ултырмай, ғүмеренең һуңғы көндәренә тиклем уҙамандар советы рәйесе була. Мирсәйет бабайымдың быйылғы йылдың 9 майында Мәскәүҙә үткән парадта ҡатнашырға, үҙенең музейҙа һаҡланған самолетын барып күрергә теләге бар ине, әммә, үкенескә күрә, үткән йылды 87 йәшендә яҡты донъяларҙы ҡалдырып китеп барҙы.
Йомғаҡлап әйткәндә, бабайым матур тормош менән йәшәне. Үҙенең хәләл ефете Валентина әбей менән татыу ғүмер иттеләр, өс эшһөйәр бала үҫтереп, һуңынан ейән-ейәнсәрҙәрен тупылдатып һөйөргә лә өлгөрҙөләр. Валя әбей донъя менән иртәрәк хушлашты. Шулай булһа ла, Мирсәйет бабайым йәшәү көсөн юғалтманы. Иҫән сағында Стәрлетамаҡтан беҙгә килә лә: “Тыныслыҡтың ҡәҙерен белегеҙ, балалар”, - тип йыш ҡына ҡабатлай торғайны.
Мин үҙемдең бабайым менән бик тә ғорурланам. Уның һүҙҙәре һәр саҡ минең ҡолағымда васыят булып яңғырай.
Фаягөл ИСХАҠОВА,
Бишауыл-Уңғар мәктәбенең XI класс уҡыусыһы.