Бишауыл-Уңғар мәктәбенең 100 йыллыҡ тантанаһын байрам итеүгә сценарий

Ҡунаҡтарҙы ҡаршы алыу:
Милли кейемдә, милли аштар(ҡымыҙ, бал, икмәк) тотоп өс ҡыҙ.

1Ҡыҙ: Байрам бөгөн беҙҙә-ҡапҡа асыҡ,
Ҡунаҡ булып түрҙән үтегеҙ!
Йөҙ йыллыҡ тарихы булған
Мәктәбебеҙҙе күреп китегеҙ!
2 Ҡыҙ: Рәхим итегеҙ ҡунаҡтар-
Яҙыусылар , ғалимдәр.
Үҙебеҙҙең яҡташтар.
Ошо ерҙә тыуғандар.
3Ҡыҙ: Шатбыҙ һеҙҙе күреүгә
Бишауылдың ерендә.
Рәхим итеп үтегеҙ,
Мәктәбебеҙ түренә.
1Ҡыҙ: Хөрмәтле ҡунаҡтар!
Бишауыл-Уңғар уңғандарының аш-һыуынан,
2Ҡыҙ: Бишауыл ерендә әҙерләнгән ризыҡтарҙан ауыҙ итегеҙ.
3Ҡыҙ: Рәхим итеп түрҙән үтегеҙ!

А.Б: Һаумыһығыҙ, хәйерле көн хөрмәтле тамашасылар, туғандар , дуҫтар һәм килгән ҡунаҡтар!
Беҙ һеҙҙе ошо күркәм ззалда байрам кисәһендә таҙа-һау-сәләмәт күреүебеҙгә сикһеҙ шатбыҙ.
Берләшкән милләттәр ойошмаһы Генераль Ассамблеяһы тарафынан 3 декабрь « бөтәдонъя инвалидтар көнө” итеп билдәләнә.
Бәлки был көндө байрам тип әйтеүе лә урынлы түгелдер, әммә был көн тормошто яңынан башлаған, нисек кенә булмаһын тормоштоң ни тиклем ҡәҙерле икәнен белгән көслөләр,маҡсатлылар, түҙемдәр көнө.
Һеҙгә имен тормош, һаулыҡ, күңелле ял теләп байрамыбыҙҙы башлайбыҙ.
(Шаршау асыла, Пөхтә итеп йыйыштырылған өй эсе. Әсә кеше өҫтәл артында тегем машинаһында тегееп утыра .шул ваҡыт ҡыҙы килеп керә.
Әсәһенә яңы һатып алған күлдәгенең килешмәгән ерҙәрен төҙәткеләп бирергә һорай. әсә кеше ҡыҙының һылыулығына һоҡлана-һоҡлана,ҡайҙа барыуын һорашып, күлдәген ипләй. Имен йөрө ҡыҙым тип оҙатып ҡала. Ҡыҙ сығып китә, шул ваҡыт әсә йөрәген ярып үҙәк өҙгөс тауыш ишетелә. Юл аша сыҡҡанда ҡыҙҙы машина төрттөрөп китә. )

Бер төркөм халыҡ Яҙһылыуҙы ҡаршы алырға сыҡҡан. Яҙһылыуҙы көтәләр, ул нишләптер күренмәй. Хафалана башлайҙар. «Иҫән генә булһын инде, юл оҙон бәлә-ҡазаға осорап ҡуймаһын, әллә эҙләп сығайыҡмы»-тигән һүҙҙәр ишетелеп ҡала. Шул ваҡыт Елегет үтеп барған Ҡыш бабай менән Ҡарһылыуҙы күреп ҡала.
Елегет: Ҡарағыҙ әле йәмәғәт Ҡыш бабай менән Ҡарһылыу киләләр.
Ҡыш бабай: Һаумыһығыҙ, минең ҡәҙерлеләрем!
Ҡарһылыу: Сәләм дуҫтар!
(Күмәкләшеп Ҡ.Б. , Ҡ.Һ.-ҙы сәләмләйҙәр)
Кусарсы ҡарт: Үҙегеҙҙең хәлдәрегеҙ?
ҠБ.:Эшләнмәй ҡалған эштәребеҙ ҡалмағанмы тип барларға сыҡтыҡ. Кисәле-бөгөнлө нишләптер хәл бөтөп тора,кәйеф юҡ. Ҡарһылыу ҡыҙымдың күҙҙәренән дә йәш бөртөктәре күренеп ҡалды.
Ҡ.Һ.:Ҡыш Б:Юҡ,юҡ мин әле үҙемде яҡшы һиҙәм. Һуңғы көсөбеҙҙе йыйып, ағастарҙы бәҫ менән күмәйек, тәҙерәләргә биҙәктәр эшләйек. Һоҡланырлыҡ эштәр эшләп китәйек. Киләһе йылда ла беҙҙе һағынып котөп алһындар.

1А.Б: Һаумыһығыҙ. Хәйерле кис хөрмәтле, ауылдаштар,туғандар, дуҫтар һәм килгән ҡунаҡтар!
2А.Б: Һаумыһығыҙ, ауылдаштар!
Ҡан-ҡәрҙәштәр, имандаштар!
Ҡайнар сәләм, рухташтар!
Фекерҙәштәр, серҙәштәр,
Ҡайнар сәләм ерҙәштәр.
1А.Б: Бишауыл-Уңғар ауылы Башҡортостандың гүзәл төбәктәренең береһе, Нәрәш ҡаяһы янында урынлашҡан.
Ауылыбыҙға йәм өҫтәп, уны ҡап уртаға , бай һыулы Ҡайрылыкүл, гүзәл Ташлыкүл күлдәре йәйрәп ята.Ә ҡуйы Әрәмәлек хәүеф-хәтәрҙән һаҡлап торған һалдаттай ауылыбыҙҙы ҡуйынына һыйындыра.
2А.Б: Ошо ерҙәрҙе батша ғәли йәнәптәре ХVII быуатта Малай Янбахтиндың аҫаба ерен тартып алып, Бишауыл кешеләренә тапшыра. ХVII быуат уртаһынан алып, Уңғар исемле ошо өйәҙҙең бер аҫабаһы исеменә бәйле, ауылды Уңғар тип исемләйҙәр. Артабан был ауыл ике исем аталышы менән Бишауыл-Уңғар булып китә.
1А.Б: Бишауыл-Уңғар халҡы бик тырыш, етеш йәшәй. Һәр өлкәлә улар өлгөрҙәр. Ауыл хужалығы булһынмы, фәнме- береһендә лә үҙҙәрен һынатмайҙар.
Бишауыл-Уңғар- күренекле башҡорт яҙыусыһы Рәшит Низамовтың тыуған төйәге.
Ауылдан ике филология фәндәре кандидаттары- Рим Искандаров һәм Фәнзил Саньяровтар сыҡҡан.
2А.Б: Уҡытыусы-ветеран Файза Дилмөхәмәтова, Минибай Вәлиев, Мөшәрифә Ҡорбанғәлиева,Ишназар Кидрасов, Суфия Батыршина, Сәбирйән Ҡоҙаҡайев, Фәүзи Кучумов,Зәкиә Низамовалар ғүмерҙәрен балалар тәрбиәләүгә бағышлай.

Туланы яңғыҙ-ярым баҫып булмай. Ҡатындар, ҡыҙҙар өмәгә саҡырыла. Йә эште ҡулалмаш эшләйҙәр. Эш ырамлы булhын өсөн, тула баҫҡан ыңғайға йырлашып та алалар:
Аҡ тулалар, ай, тиҙ керегә,
Арҡау, буйы тигеҙ эрләнhә,
Бер туғандарың да ят була ул,
Ситтә йөрөп, күңел керләнhә.

Булыр микән был тула,
Булмаҫ микән был тула,
Был туланы баҫып бөткәс,
Уйнатыр микән хужа?

Йырлай-йырлай өмәләрҙә
Гөрләп тула баҫабыҙ.
Йырлап, гөрләп, тула баҫып,
Аҙаҡ күңел асабыҙ.

Борон башҡорттар тула кейем кейгән. Ҡыш буйы йөн иләгәндәр ҙә, өмә яhап, уны баҫыр булғандар. Егерме биш аршин туланы бер кистә баҫҡандар. Тула баҫыусыларҙы хужа, тәмле-тәмле аштар бешереп, hыйлар булған. Тула баҫҡанда ҡыҙҙар шулай тип йырлаған:

Ҡатнашалар:

Ишморат Илбәков – сержант.
Вәлит Илембәтов – ябай hалдат, hуңынан майор.
Вәхит Хызыров – «силғау», hуңынан ефрейтор.
Рәсүл Ҡарабулатов
Вилдан Яруллин
Фәдис Fәниев hалдаттар
Мәхмүт Нәҙершин
Заhир Байыҡ
Сәхнә артындағы текстарҙы Әхтәм Әбүшахманов уҡыhа hәйбәт (»Во») булыр.

Сәхнә ҡараңғы. Видеопроекторҙа – видеокадрҙар. Яйлап ҡына таң атҡаны беленә, ҡояш күренә. Ауыл күренеше. Әтәс ҡысҡыра, hыйыр мөңрәй, бесәй мыяулай, эт өрә...
Сәхнә артында мәжлес йырҙарынан башҡа тауыштар ишетелә башлай: «Һау булығыҙ», «Имен йөрөгөҙ!», «Һеҙҙе көтәбеҙ», «Илеңә лә, нәҫел-ырыуыңа ла ҡыҙыллыҡ килтермә, улым».
Сәхнә яҡтыра бара. Сәхнә түрендә – Рәсәй Армияhы байрағы. Койка-ултырғыстар. Костер. Артҡы планда – танк, корабль, вертолет, ҡыҫҡаhы, Армияның булмышын, көслөлөгөн hүрәтләгән күренештәр булыуы мөмкин.
Сәхнә яҡтыра барғанда залға еңелсә, ауылса кейенгән (берәүҙең куфайкала булыуы мотлаҡ) егеттәр килеп сыға. Сәхнә артында текст уҡығанда улар тамашасыларҙы ҡосаҡлап хушлаша, йәнәhе Армияға китеүҙәрен белдерә.
Сәхнә артынан текст (Әхтәм Әбүшахманов):

Шаршау тартылғанда hалдаттар фуражкаларын тотоп тын тора. Сәхнә артынан текст уҡылғанда, мөмкин булhа, араларынан берәү, әйтәйек Заhир Байыҡ, «Башҡорт бөркөттәре» кеүек рухлы бейеү бейергә мөмкин.
Сәхнә артынан текст:
Мин – яуҙарҙа үлгән башҡорттарҙың
Тере рухы – hеҙгә hүҙ ҡушам.
Уралтауҙа hеҙ йәшәhен тиеп,
Ҡайта алмай ҡалдыҡ hуғыштан.
Беҙҙең өҫкә баҫып атлайhығыҙ,
Был ерҙәрҙә беҙ hәр аҙымда.
Башҡорт ерен, hары майҙай күреп,
Беҙ тынсыҡтыҡ йөрәк ҡанында.
Ер өҫтөнә hин дә, hин дә, hин дә
Шытып сыҡтың беҙҙең орлаҡтан.
Fүмер баҡый ҡоллоҡ булыр илең
Ошо хаҡта әгәр онотhаң.

1.А.б: хәйерле кис, хөрмәтле ауылдаштар, дуҫтар, егеттәр-ҡыҙҙар! Бөтәгеҙҙе лә «Дәртле йәшлек» кисәһе - ғашиҡтар көнө менән ҡотлайбыҙ, күңелле ял итеүегеҙҙе теләйбеҙ.Беҙҙең менән бергә булығыҙ. Ҡатнашып утырығыҙ!
2.А.б: Добрый вечер , здравствуйте дорогие друзья!
Сегодня один из самых любимых праздников –Ден Влюбленных!
Сегодня Вас ожидают концертные номера, конкурсы, игры, годания и конечно же дискотека.
Вы также можете написать послание своей(ему) любимой(ому) и вложить в ящик, которой находится перед вами.
Это послание мы обязательно передадим адресату. Просим Вас принять активное участие в нашем празднике.Хочется коротко напомнить вам о том ,
откуда появился этот праздник.
Много веков назад древнеримским воинам закон не позвалял вступать в брак, пока они находились на службе (служба длилась 25 лет). и тем более освещать его в церкви. Святой Валентин, пастырь и духовник воинов, тайком благославлял любящие сердца и, несмотря на запрет, освещал отношения церковным обрядом.
Непокорного священника выдали. Он был казнен 14 февраля. С тех пор этот день празднуется как день влюбленных.

Сәхнә матур итеп биҙәлгән.Беренсе мөхәббәт йыры яңғырай.(фонограмма).

1.А.б: Һаумыһығыҙ!
Хәйерле кис хөрмәтле тамашасылар!
Хөрмәтле йәш дуҫтарыбыҙ!
Бөгөн беҙ ғашиҡтар көнөнә арналған: «Тыныс ултырыу тыйыла » тигән Йәшлек-шоу программабыҙҙы башлайбыҙ.

2.А.б: Мөхәббәт ул - әйтерһеңдә утлы йәшен , яндыра ул ҡартын- йәшен. Мөхәббәт йәшәүгә көс ,дәрт биреүсе бөйөк нимә ул Мәҫәлән күпме йылдар буйына мөхәббәтен тапмай ,ҡаңғырып йөрөгән егеттәргә,ҡыҙҙарға ҡарағыҙ! Һүнеп,һүлпәнәйеп бөткәндәр. Бәй бер ҡараһаң ҡай бер шул егет һәм ҡыҙҙарҙың күҙҙәре осҡондай янып,йәндәренә йән «йән» кереп киткән.Уларҙың йөрөшө ,холҡо, тәртибе ,үҙ- үҙенә һәм башҡаларға мөнәсәбәптәре бөтөнләй үҙгәреп киткән .Уларға элек эшләй алмаҫлыҡ булып тойолған эштәр ҙә еңел генә тойола. Егет- ҡыҙҙарыбыҙ ҡыйыуланып киткәндәр.Ни булған был егет- ҡыҙҙарыбыҙҙға ? «Әстәғәфирулла тәүбә, ен алыштырғанмы әллә быларҙы»,- тим. «Юҡ, юҡ»,-баҡ тиһәң былар ғашиҡ булғандар ҙа баһа.

Йыл һайын яланда үткәрелә торған йола байрамы.
Йәмле май башы. Ишек алдында егелгән ат тора. Өйҙән байрамға алып бара торған әйберҙәрҙе ташып арбаға һалабыҙ.
Өләсәй (арбаға әйберҙәрҙе йүнәтеп һала

Атым егелгән, әҙер.
Ҡырға китәбеҙ хәҙер.
“Ҡарға бутҡаһы” көтә,
Һый бөтәһенә етә.
Оло ҡаҙан аҫырбыҙ.
Етерлек һыуын һалырбыҙ.
Бутҡаға һәр кем туйыр.
Ҡыҙым, сүмес,бешкәктәрҙе һалығыҙ!

Өйҙән милли кейем кейгән ҡыҙ сүмес,бешкәктәрҙе тотоп сыға.
Өләсәй балаларға йомаҡтар әйтә ә балалар йомаҡтың яуаптарын әйтәләр.

Өйҙән малай сыға. Ул тоҡ менән ярма алып сыға.Балалар һәм өлкәндәр арбаға тейәләләр.